خانه امام حسيني

( تقريبا" از 180 سال قبل از اين )

اين خانه در محلٌه « مخزن » ، بخشي از محلٌه فهادان ( يوزداران يا آنطور كه در محل مصطلح است : يزٌارون ) ، ميدان وقت و ساعت ، ابتداي بازار نو قرار گرفته است ؛ كه وقف آن به سال 1250 هجري / برابر با 1213 شمسي و 1834 ميلادي بر مي گردد .

خانه امام حسيني يزد داراي دو حياط بزرگ مرتبط ، و در عين حال مستقل ( يعني هركدام داراي وروديي مستقل از كوچه ) مي باشد كه طي چند ساله ي اخير توسط سازمان ميراث فرهنگي يزد تعمير شده اند .

بر سر در اين خانه لوحي به اين مضمون نصب است :

« بسم الله تعالي شانه ،و مالك دوخانه وقفيٌه در محلٌه مخزن يزد با آسياب خانه و يك شبانه روز از مزرعه حسيني و منافع پانزده جرٌه مياه محمد آباد سركار سيٌد الشهداء مي باشد . واقف حاجي محمد مملوك از اولاد ...حسين... »

بر در و ديوار خانه نيز همانطور كه در زمان قاجار و تاحدودي پس از آن در يزد متداول بوده است دعاهائي عمومي وجود دارد ؛ دعا به كمك كننده و نيز نفرين به به كسي كه آن را تخريب يا تصاحب كند ، و حتي نسبت به ( برعليه ) واقف و متولي و اهل و عيال ايشان حكمي بكند ، خواه بدني ، خواه مالي ،و...

در هردهه محرٌم در اين خانه مراسم عزاداري برپا مي گردد ...

(1) يكي از ساداتي كه در يزد تخصصي در تهيٌه و تدارك چاي براي مجالس روضه ( روضه خواني ها ) داشت در دهه 1340 تعريف مي كرد كه بيش از سي چهل - خانه وقفي مربوط به تعزيه حضرت... امام حسين(ع)طي چند دهه قبل از آن ملكي شده و حتي آدرس تعداد زيادي از آنان رادقيقا" ارائه مي داد .

خانه امام حسيني يزد (1)

بنا به شواهد و قرائن موجود قبل از ايجاد حسينيه ها ، كه برخلاف تكيه ها و همانطور كه از نام آنها برمي آيد فقط و فقط به منظور تعزيه امام حسين (ع) احداث مي شده اند ، خانه هائي به منظور تامين محلٌ عزاداري امام حسين (ع) در نظر گرفته يا وقف مي شده اند كه از همه مشهورتر آنها خانه اي مشهور به خانه امام حسيني در شمال شهر يزد است

اينكه آيا اكثر خانقاه هاي يزد طي دوره هاي حكومت صفويان ، و زنديان تبديل به حسينيه هائي شده اند حدس و گماني است كه شايسته مطالعه و تحقيقي دقيق است .

برخي خانه ، يا چيزي شبيه يك خانه ، را به طور كلٌي وقف تعزيه امام (ع) مي كرده اند كه خانه اما م حسيني بهترين مثال از آن است . برخي نيز منافع آن را ، و برخي نيز روضه خاني يي سالانه در آن . اين امر در شهر يزد مصاديق متعددي داشته است كه مثلا" در خانه اي بنشينند و در مقابل سالانه يك هفته يا ده روز در آن عزاداري برپا سازند . مهم ترين آسيب اينگونه تخصيص ها درخانه ها در خانه هاي خشت و گلي يزد ، استهلاك آنان بوده است كه به تدريج از حيٌز انتفاع خارج مي شده است ؛ يا گروهي با تاسيس ثبت اسناد و املاك در كشور آنها را به نام خود ثبت داده اند ، يا اوقاف در امودر آنان دخالتي غير سازند ه داشته است ، و....

منظور ما از شبه خانه ها مثلا" همان است كه به صورت دو رواق و يك صفٌه و مقداري زمين در محلٌه كوچه بيوك يزد ، بلوار شهيد صدوقي ، انتهاي كوچه اتٌحاديه در سال 1209 ه . ق /1163 شمسي / 1794 ميلادي وقف تعزيه امام حسين (ع) شده و پس از آن حسينيه كوچه بيوك ناميده شده است .