تكيه ميدان شاه يزد

به نظر مي رسد اصل ابداع و ايجاد تكيه ، به منظور عزاداري حضرت اباعبدالله الحسين (ع) نبوده است ؛ از اواخر دوره سلطنت صفويان و طي دوره سلطنت زنديان و قاجاريان تكيه ها چند منظوره شده اند و تغيير كاربري داده شده اند تا نظير تكيه پشت باغ در يزد كه فقط و فقط به تعزيه اختصاص يافته اند .

تكيه ميدان شاه

اوٌلين تكيه كه در زمان خيزش تشيٌع دوازده امامي و محوريٌت يافتن عزاداري امام حسين (ع) در يزد ساخته شده است شايد تكيه ميدان شاه باشد كه به قرار مسموع ، دقيقا" رو به روي تكيه امير چقماق ، مشخصٌات تكيه هاي تيپ شامل مجتمع عبٌاسيٌه – حسينيٌه – و زينبيٌه با يكديگر را داشته است . اين تكيه كه بين سالهاي 1214 و 1219 ه . ق ، حوالي 1180 شمسي و 1800 ميلادي ساخته شده است به دليل اين كه گويا فقط با هزينه عبدالرحيم خان ، حاكم وقت يزد ، و در مدٌتي كوتاه شامل فقط چندسال ، و با مصالح نا مستحكم خشت و گل ، ساخته شده بوده است داراي استحكام و زيبائي قابل توجٌهي نبوده به منظور ساخت ادامه خيابان قيام در غرب ميدان شاه در حوالي سال 1330 ؟ (1) تخريب شده است .

... و اتفاقا" چنان كه ما شنيده ايم تخريب چنين تكيه ها ئي در طول تاريخ سبب شده است كه بزخي از تكيه سازان جديد ، چون بانيان تكيه پشت باغ يزد ، به ساخت تكيه در بسته ، يعني تكيه اي كه معبر عام نباشد روي آورده اند : تكيه ها و حسينيٌه هائي كه به جاي ميدان هاي منتهي به دو يا چند كوچه و بنابر اين معبر عام ، ساخته نشوند ؛ و از اين رو در جريان بازسازي هاي شهري در امان بمانند .

تكيه هاي امير چقماق و ميدان شاه و حسينيه هاي حاج يوسف و امامزاده جعفر (ع) و گلچنان به دليل بر سر راه بودن لطماتي فراوان ديده اند .

تكيه پشت باغ اگر نخستين مثال از تكيه هاي دربسته نباشد ، شايد بزرگترين نوع از آن ها باشد .

(1) نگارنده تصوٌر مي كند كه اين تكيه را در زمان كودكي چندبار ديده باشد . امٌا به اين مشاهده خود چندان اطمينان ندارد .