تكيه اميرچقماق .

مكان عزاداري حسيني در يزد از « خانه شخصي » به « خانه وقفي براي اين امر » و نهايتا" حسينيٌه ، يا از ميادين حكومتي و شاهي به تكيه و حسينيٌه رسيده است .

تكيه

استان يزد را در اين اواخر داراي پنجاه باب تكيه دانسته اند .

تكيه شايد در ابتدا به معناي بناي بزرگ ، يا در واقع چند طبقه ، مورد اتكاء درويشان ممالك اسلامي در يك شهر يا به طور كلي يك آبادي بوده است ؛ كه گويا از قرن هشتم ه.ق.، و چه بسا قبل از آن وجود داشته است .

برخي يك تكيه را شامل سه بخش دانسته اند:

-         حياط يا عبٌاسيه براي برگذاري مراسم تعزيه حضرت عباس (ع) .

-         گرمخانه يا حسينيٌه براي روضه خواني

-         اتاق هاي پشتي ( پستوها ) بنام زينبيٌه

به نظر مي رسد كه برخي از تكيه ها به خصوص در برخي از شهرهاي آسياي صغير و خراسان ، چون ميدان مركزي شهر ، محلٌي براي تجمٌعات حكومتي نيز بوده است .

تكيه سابق امير چقماق ؟

در مورد تكيه امير چقماق يزد ، در كنار مسجد امير چقماق ،صاحب « آتشكده آذر » در سال 1317 ه. ش مي نويسد :

« ميداني درب مسجد بوده ولي بطرز حسينيه كه اكنون هست نبوده آقا محمٌد رشتي كه ار ملٌاكين و متعينين يزد است مي گويد حسينيٌه را جدٌ من حاجي ابدالقاسم رشتي ساخته است ... بنابر اين تكيه ميرچقماق قديم قديم نيست .. منتهي يك قرن و نيم است كه ساخته شده .... تا سي و چندسال پيش از اين كه استاد محمٌد بنٌاء مناره هاي آن را ساخته است » .

مجموعا" بناي تكيه امير چقماق را مي توان به قرون هشتم و نهم هجري قمري نسبت داد ، امٌا با اين فرض كه تكيه قديم ، يا به قول آيتي ، نويسنده آتشكده آذر ، « قديم قديم » به مرور زمان تخريب شده است و پس از چند قرن تكيه كنوني را به جاي آن ساخته اند ؛ و مستند ترين سند وجود آن بنام حسينيٌه  سنگي است منصوب در مسجد اميرچقماق كه به تاريخ 1120 ه . قمري بر مي گردد .

تكيه كنوني امير چقماق

هيچگاه نامي از تكيه يا حسينيٌه اميرچقماق در كتاب تاريخ جامع جعفري ( 1245 ه . ق ) مشاهده نمي شود كه به نظر ما اگر به صورتي تكميل ، حتي بدون مناره هايش ، در آن زمان وجود داشت نامش در آن كتاب يا در كتابي چون « كتابچه شرح موقوفات يزد (1257 هجري قمري ) » مي آمد  . شايد تكيه كنوني در همان قريب به سال 1120 ه . ق/ حدودا" برابر با 1188 ه. ش / و 1708 ميلادي بناشده بنا به اتفٌاقات آن زمان ساختمان آن نيمه كاره مانده متوقف شده و به طول انجاميده تا در زمان مثلا" سلطنت محمٌد شاه قاجار ، و بين سالهاي 1260 و 1270 ه. ق كه شهر در عدم ثباتي بزرگ به سر مي برده است به مسؤوليت تاجري بنام ابوالقاسم رشتي ، توسط مردم شهر ساخته شده است ؛ و با ساخته شدن دو ضلع شمالي و جنوبي واقعا" شكل حسينيٌه يافته است .

بزرگترين نقش اين محل به عنوان حسينيٌه وجود نخلي بزرگ در آن ( كه لوگوي اين سايت قرار گرفته است ) و مراسم سالانه نخل برداري است .