یا حسین (ع) .
عزاداری دودمانی محرم در یزد
به احتمال قریب به یقین تعزیه و روضه خوانی های یزد از زمان محمد تقی خان بافقی ( زندیان ) شروع شده است ؛ و در ابتدای حکومت قاجاریان با بنیان گرفتنِ حوزه علمیه شیعه دوازده امامی توسط شیخ جعفر کاشف الغطاء نجفی ، که حدود یک سال در یزد مقیم بوده و همسری یزدی اختیار کرده بوده است ؛ و آخوند ملٌا اسماعیل عقدائی یزدی ، به همٌت آقا سید سلیمان طباطبائی نائینی یزدی ، شوهر خواهر ملٌا اسماعیل ، که شاید بنیانگذار روضه خوانی در یزد و شاید از این شهر در کلٌ ایران بوده باشد ، در حوالی سال 1205 شمسی به مجامع عمومی کشانده شده و خیز برداشته است .
مقتل نویسی ها توسط روحانیان شیعه دوازده امامی یزد شاهدی بر زمان و مکان و چند و چون عزاداری های حسینی در یزد می باشند که از بزرگترین شاهدان آن وجود « خانه ی امام حسینی » است .
صرفنظر از سید سلیمان که بزرگ خاندان مذهبی آثاری زاده ، سلیمانی و ... است ؛ بنظر می رسد که اصحاب مکتب آخوند ملٌا اسماعیل ، از جانشین بلافصلش در حوزه یعنی حاج میرزا علیرضا شریف ، پدر جدٌ حاج میرزا علی شریف ( آیت اللهی ) ، داماد ارشد آیت الله العظمی آقاسید یحیی موسوی یزدی ، گرفته تا شخص حاج میرزا علی ، داماد و از نوٌاب آقا سید یحیی در حوالی 1300 شمسی ، کمتر به مقتل نویسی و روضه خوانی های آنچنانی می پرداخته اند .
در زمان مشروطیت که روضه خوانی ها در یزد روز به روز بیش از پیش گسترده می شده اند چندان نامی از آیت اللهی های گرد آمده در حوزه آقا سیدیحیی بین واعظان شهیر مشاهده نکرده ایم ؛ و در جمع منبری ها نیز روضه بخش اصلی منبر آنان را تشکیل نمی داده است که روضه خوان نامیده شوند ؛ و برحسب مراتب علم و فضل خود در مراتبی چون واعظ و فراتر از واعظ قرار می گرفته اند .
بنا به تاریخ شفاهی ازمشاهیر منبری یزد در آن زمان حجت الاسلام والمسلمین آقا میرزا محمد جعفر شریف یزدی پدر حاج میرزا علی آیت اللهی بوده اند که روضه را در انتهای هر منبر خود مختصر می داشته اند و به عنوان یک روحانی انقلابی و مردمی تشابهاتی میان جریان کربلا و جریان روز یافته آن را بر علیه حکام وقت ، به خصوص میرزا فتح الله خان مشیر که مستوفی ، کفیل حکومتی یزد و مجموعا" مرد قدرتمند این ناحیه بوده است اقا مه می کرده اند . رحم الله .
( ادامه دارد )